Kahramanmaraş’ı bekleyen yeni tehlike kuraklık mı?

Asrın Felaketi’nin üzerinden 104 gün geçti.

Depremin izlerinin yavaş yavaş silindiği Kahramanmaraş’ın şehir merkezinde ticari ve sosyal hayat eski seviyesinde olmasa da yeniden hareketlenmeye başladı. İlçelerde ise durum farklı… Özellikle şehir merkezinden uzak ilçeler, hala depremle birlikte gelen enkazın kaldırılmasıyla meşgul. Öte yandan depremin yıkıcı ve travmatik izleri bu ilçelerde hala canlılığını koruyor.

*

Şehir merkezinde sosyal hayatın hareketlenmeye başlaması, şehri terk eden afetzede vatandaşlara da geri dönüş için bir umut kaynağı oldu. Depremin ardından canlılığını büyük ölçüde kaybederek bir “hayalet şehre” dönen Kahramanmaraş şehir merkezinde, evlerin ışıkları teker teker yanmaya başladı. Kara kışı atlatan şehirdeki canlılığın, havaların ısınmasının ardından ilçelerde de yaygınlaşması bekleniyor. Fakat atlatılması gereken tek afet bu mu? Yakından bakalım…

24 akarsu, 8 baraj, 10 sulama göleti, 3 doğal göl ve 1 sulak alanın yer aldığı Kahramanmaraş’ta, depremin sonrası içme suyu ihtiyacı büyük ölçüde paketle sularla karşılanıyor. Türkiye’nin tatlı su kaynakları bakımından en önemli havzaları arasında yer alan şehrin bu durumu uzun bir süre de devam edeceğe benziyor. Geride bıraktığımız 2022 yılında Kahramanmaraş’ta ulaşımı durduracak seviyede bir yoğunlukla gerçekleşen kar yağışı, 2023 kışında yok denecek kadar azdı. Periyodik olarak devam eden sarsıntılarla –mecburi olarak- ertelenen bu sorun, zorlu bir yaz sezonunun geldiğine işaret ediyor.

*

Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan İklim Değerlendirmesi Raporu’nda 2022 yılında Türkiye’nin ortalama yağış miktarında yüzde 12.1 azalma gösterdiği açıklanıyor. Aynı rapora, yağış seviyelerindeki dengesizlik de yansıyor. Buna göre, İzmir’in kuzeyi, Bursa, Şanlıurfa ve Mardin çevreleri ile Iğdır, Ağrı ve Van’ın doğu kesimlerinde yüzde 40 azalan yağışlar; Sinop, Samsun, Ordu, Giresun ve Mersin’in doğu kesimlerinde yüzde 60’a varan bir oranda artıyor. Geçtiğimiz kış aylarında yurdun dört bir yanında sel afeti olarak kendini gösteren dengesiz yağışların, tarımsal verimliliğe de büyük bir zarar verdiği görülüyor.

*

Rapordaki en dikkat çekici verilerden birisi ise kuraklık haritası olarak göze çarpıyor. Yayımlanan haritaya göre, deprem afetinin gerçekleştiği 11 ilin hemen hepsi “Olağanüstü” ve “Şiddetli” seviyede kuraklık riski ile karşı karşıya. Paylaşılan bu veriler, Kahramanmaraş başta olmak üzere afet bölgesindeki tüm şehirlerde risk önleyici bir eylem planının acilen devreye alınması gerektiğini gösteriyor.

*

Karadeniz şehirlerini kıskandıracak, ekolojik zenginliğe ve tatlı su kaynaklarına sahip Kahramanmaraş’ta kuraklığın önlenmesi için hala zaman var. Tarımda tek tip ürün uygulamasının son bulması, damla sulama sistemlerinin yaygınlaştırılması, anız yakma gibi çağdışı uygulamaların yasaklanması ve doğru şehir plancılığı tanıdığımız ve bildiğimiz Kahramanmaraş’ın muhafazası için atılacak adımlardan sadece birkaçı…

*

Bu tehlikenin bertarafı adına ümit verici gelişmeler de oluyor…

Her ne kadar deprem sonrası açılışı medyaya yeterince yansıtılmadıysa da Elbistan’da önemli bir projenin açılışı gerçekleşti. Büyükşehir Belediyesi tarafından hayata geçirilen proje, tatlı su kaynaklarının korunması adına ümit verici bir gelişme oldu. Tarım ve Orman Bakanı Prof. Dr. Vahit Kirişçi’nin Kahramanmaraş Milletvekili olması ayrı bir ümit ışığı oldu. Sayın Bakan’ın kendi ihtisas alanı olması münasebetiyle şehri bekleyen kuraklık afetine karşı önemli çalışmalara imza atacağına inanıyoruz.