68. VEREM EĞİTİM VE PROPAGANDA HAFTASI

VEREM (TÜBERKÜLOZ) NEDİR?

Verem; Mycobacterium tuberculosis denilen bir basilin sebep olduğu ve tedavi edilmediği takdirde ölümle sonuçlanabilen bulaşıcı bir hastalıktır.

DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE VEREM HASTALIĞININ DURUMU

Verem hastalığı halen dünya genelinde önemli bir halk sağlığı problemidir. Dünya nüfusunun yaklaşık üçte biri verem mikrobu ile enfektedir. Bu insanların %10’unda yaşamlarının bir döneminde verem hastalığının ortaya çıkabileceği düşünülmektedir. Tedavi edilmediği takdirde veremli hastalarda ölüm oranı yüksektir. 2013 yılında 9 milyon yeni vaka ortaya çıktığı ve 1,5 milyon kişinin verem hastalığından öldüğü ifade edilmektedir. Türkiye’de yeni tespit edilen verem hastası sayısı her yıl ortalama % 6-7 oranında azalmaktadır. 2013 yılında verem savaş birimlerine kayıtlı toplam tüberküloz vaka sayısı 13.409’dur.

VEREM NASIL BULAŞIR?

Verem mikrobunun kaynağı, tedavi görmemiş veya düzenli tedavi görmeyen aktif akciğer ve gırtlak (larinks) veremi olan hastalardır.

Verem hastalığına sebep olan basil hava yolu ile bulaşır. Hasta insanlardan öksürme ve hapşırma ile ortama yayılan mikrobun solunum yolu ile alınması sonucu bulaşır.

Tedavi edilmeyen her hasta yılda 10-15 kişiye hastalığı bulaştırır. En çok hastanın aile bireylerine ve yakın çalışma arkadaşlarına bulaşma olur.

Tedavi ile hastaların çoğunda ortalama 2-3 haftada bulaştırıcılık yok olur.

VEREM ENFEKSİYONU VE HASTALIĞI

Vücutta verem basili sessiz durabilir. Bu durumda kişi hasta değil enfektedir.

Vücut direnci düşünce basil çoğalarak hastalanmaya yol açabilir. Klinik bulguların ortaya çıktığı duruma verem hastalığı denilir.

Verem hastalığı vücudun bütün organlarını tutabilir ancak en çok akciğerlerde görülür (%60-70). Hastalığın tutabileceği diğer organlar; akciğer zarları, lenf bezleri, kemikler, böbrekler ve beyin zarlarıdır (menenjit).

HANGİ DURUMLARDA VEREM HASTALIĞINA YAKALANMA RİSKİ ARTAR?

HIV/AIDS, şeker hastalığı, böbrek hastalığı, bazı kanserler, ilaç ve alkol bağımlılığı, sigara, madenci hastalığı ve diğer bazı ciddi kronik hastalıklar da vücut direncini düştüğü durumlarda verem hastalığı kolaylıkla ortaya çıkabilir. Bebeklerde ve yaşlılarda da vücut direnci düşük olduğundan hastalanma ihtimalleri fazla olur.

VEREM HASTALIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR ?

·         2-3 haftadan uzun süren öksürük

·         Balgam çıkarma, Kanlı Balgam, Ateş, Gece Terlemesi, İştahsızlık, Kilo Kaybı,

·         Yorgunluk, Halsizlik, Nefes Darlığı, Göğüs ve Sırt Ağrısı

·         Gırtlak veremi ses kısıklığı yapabilir.

VEREM TANISI

Hastanın semptomları ve röntgen bulguları, hastalıktan şüphelenmeyi sağlar

Verem hastalığının kesin tanısı, balgamda verem mikrobunun gösterilmesi ile konulur.

Verem tanısında kullanılan deri testi (TDT) vücutta mikrobun olduğunu gösterir. Enfeksiyon veya hastalık olabilir. Bu konudaki değerlendirmeyi ilgili doktor yapar.

VEREMİN TEDAVİSİ

Toplum Sağlığı Merkezi Verem Savaşı Birimlerinde veremin teşhis ve tedavisi ücretsizdir. Veremin tedavisi standarttır, 6 aylık tedavi uygulanmaktadır. Tedavide verilen ilaçların düzenli içilmesi çok önem taşır. Çünkü hastaların bir kısmı tedaviyi terk etmekte ve toplumda basil saçmayı sürdürmektedirler. Bu açıdan düzenli ve kesintisiz altı aylık tedavi birey ve toplum sağlığı açısından çok önemlidir

DOĞRUDAN GÖZETİMLİ TEDAVİ NEDİR?

Dünya Sağlık Örgütü, tedavi başarısını arttırmak için, tüberkülozlu hastaların her doz ilacının bir sağlık çalışanı veya eğitilmiş bir gönüllü tarafından içirtilmesini esas almaktadır. Ülkemizde de "Doğrudan Gözetimli Tedavi" ( DGT ) uygulanmaktadır.

KORUYUCU TEDAVİ VE VEREM AŞISI

Verem enfeksiyonu olan kişide verem hastalığı gelişimini önlemek amacıyla ve hasta olmayan fakat verem olma riski taşıyan kişilere koruyucu ilaç tedavisi verilir.

Verem hastasının aile bireyleri ve diğer temaslıları verem savaş birimlerinde ücretsiz olarak muayene edilir ve gerekli tetkikleri yapılır.

Koruyucu ilaç tedavisi tek ilaçla ve 6 ay süreyle verilir. Bu tedavinin hastalanmayı %90’a varan oranda önlediği bilinmektedir.

BCG aşısı (verem aşısı) özellikle çocuklarda ağır seyreden verem hastalığını önlemede çok etkilidir.

Ülkemizde BCG aşısı doğumdan sonra 2. ayını bitiren bebeklere aile sağlığı merkezleri ve verem savaşı birimlerinde ücretsiz olarak yapılmaktadır.

Aşı yanında sağlıklı beslenme, genel hijyen ve temizlik kurallarına riayet edilmesi tüm hastalıklara karşı koruyucu olacaktır.